Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam), Türkiye’deki işgücü piyasasına dair güncel verileri içeren yeni bir araştırma raporu yayımladı. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Dr. Saliha Tanrıverdi tarafından hazırlanan “Hem İstihdamda Hem İşsiz Sayısında Azalış” başlıklı rapor, işsizlik ve istihdam verilerinde önemli değişiklikler yaşandığını ortaya koydu.

İSTİHDAM AZALIRKEN İŞSİZ SAYISI DA GERİLEDİ

Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre Ocak 2024’te istihdam edilenlerin sayısı 195 bin kişi azalarak 32 milyon 531 bine geriledi. Aynı dönemde işsiz sayısı da 25 bin kişi azalarak 3 milyon 2 bin seviyesine düştü. İşgücündeki toplam azalma ise 219 bin kişi olarak hesaplandı. İşsizlik oranı, işgücündeki bu azalma nedeniyle 0,1 puan düşerek %8,4 olarak kaydedildi.

Uzmanlar, işgücü piyasasında yaşanan bu daralmanın nedenleri arasında ekonomik belirsizlikler, mevsimsel etkiler ve iş aramaktan vazgeçen bireylerin artmasını gösteriyor. Özellikle işgücüne katılım oranındaki azalma, işsizlik rakamlarının düşmesine neden olsa da istihdam edilen kişi sayısındaki azalma dikkat çekici bir sorun olarak öne çıkıyor.

KADIN İŞSİZLİĞİ ARTARKEN ERKEKLERDE DÜŞÜŞ GÖRÜLDÜ

Rapor, kadın ve erkek istihdamında farklı yönlerde değişimler yaşandığını ortaya koydu. Kadın işsizlik oranı %11,6’dan %12,1’e yükselirken, erkek işsizlik oranı ise %6,9’dan %6,5’e düştü. Bu durum, kadın işgücüne katılımında yaşanan artışa rağmen istihdam olanaklarının yeterli olmamasıyla açıklanıyor.

Kadın işgücü seviyesi 50 bin kişi artarken, erkek işgücü seviyesi 269 bin kişi azaldı. Erkek istihdamı 170 bin kişi azalırken, işsiz sayısındaki 99 bin kişilik düşüş, birçok erkeğin iş aramaktan vazgeçtiğine işaret ediyor.

Bu gelişmeler sonucunda toplumsal cinsiyet bazlı işsizlik farkı 0,9 puan artarak 5,6 puana yükseldi. Bu, kadınların erkeklere kıyasla iş bulmakta daha fazla zorluk yaşadığını gösteren önemli bir gösterge olarak öne çıkıyor.

POTANSİYEL İŞGÜCÜNDE DÜŞÜŞ VE ATIL İŞGÜCÜ ORANI

Alternatif işsizlik oranlarına bakıldığında, özellikle potansiyel işgücü ve atıl işgücü verilerinde önemli değişimler gözlemlendi.

Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre:

• Genel işsizlik oranı Ocak ayında %8,4 olarak gerçekleşti.
• Potansiyel işgücünü de içeren işsizlik oranı, potansiyel işgücündeki 220 bin kişilik düşüş nedeniyle %19,3’ten %18,9’a geriledi.
• Zamana bağlı eksik istihdamı içeren işsizlik oranı 0,4 puan artarak %18,8 oldu.
• Bu iki verinin birleşiminden oluşan atıl işgücü oranı ise %28’den %28,1’e yükseldi.

Özellikle atıl işgücü oranındaki yükseliş, istihdam piyasasındaki sorunların devam ettiğini ve işgücü potansiyelinin tam olarak kullanılmadığını ortaya koyuyor.

KADIN VE ERKEK İSTİHDAMINDA GÖZLE GÖRÜLÜR DÜŞÜŞ

Aralık ayından Ocak ayına kadın istihdamı 24 bin kişi azalırken, işsiz sayısı 74 bin kişi arttı. Bunun sonucunda kadın işgücü 50 bin kişi artmış olmasına rağmen kadın işsizlik oranı 0,5 puan artarak %12,1’e yükseldi.

Öte yandan erkek istihdamı 170 bin kişi azaldı, ancak işsiz sayısı 99 bin kişi azaldığı için erkek işsizlik oranı 0,4 puan düşerek %6,5 seviyesine geriledi.

Bu gelişmeler, kadınların işgücüne daha fazla katıldığını ancak iş bulma olanaklarının erkeklere kıyasla daha kısıtlı olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca erkeklerde işsiz sayısının azalması, işgücünden çekilen bireylerin sayısının arttığını gösteriyor.

Kadın istihdam oranı, istihdamdaki 24 bin kişilik azalış nedeniyle %32,3’e gerilerken, erkek istihdam oranı ise 170 bin kişilik azalışla %66,4’e düştü.

İŞGÜCÜ PİYASASINDA GELECEK BEKLENTİLERİ

Raporun ortaya koyduğu veriler, Türkiye işgücü piyasasında önemli bir değişim sürecinin yaşandığını gösteriyor. İşsizlik oranındaki düşüş, istihdamdaki artıştan değil, işgücüne katılım oranındaki azalmadan kaynaklanıyor. Bu durum, özellikle ekonomik belirsizliklerin arttığı dönemlerde iş aramaktan vazgeçen bireylerin sayısındaki yükselişle açıklanabilir.

Özellikle kadın işsizliğindeki artış, kadınların iş gücüne daha fazla katılım gösterdiğini ancak iş olanaklarının yeterli olmadığını gösteriyor. Kadın işsizlik oranındaki yükseliş ve toplumsal cinsiyet bazlı işsizlik farkının açılması, Türkiye’de kadınların istihdama erişimde hâlâ ciddi engellerle karşı karşıya olduğunu gözler önüne seriyor.

Önümüzdeki dönemde ekonomik büyüme ve yatırım ikliminin istihdamı nasıl etkileyeceği merak konusu. Uzmanlar, özellikle genç işsizliği ve kadın istihdamı konularına daha fazla odaklanılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, işgücü piyasasında yapısal reformlara ve kadınların işgücüne katılımını artıracak destekleyici politikaların hayata geçirilmesine ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor.