Lübnan Parlamentosu, uzun süredir devam eden siyasi kriz ve iki yılı aşkın süredir boş olan cumhurbaşkanlığı koltuğu için bugün bir oturum düzenliyor. Oturum, yerel saatle 11.00'de (TSİ 09.00) başlayacak ve ülkede 2019'dan bu yana devam eden krizlerin ardından bir dönüm noktası olması bekleniyor.

Bu seçim, İsrail ile Hizbullah arasında yaşanan savaş ve Suriye’de Beşar Esad rejiminin çöküşü gibi son dönemde yaşanan önemli gelişmelerin ardından gerçekleşiyor.

JOSEPH AVN’IN ÖNE ÇIKIŞI

Son saatlerdeki gelişmeler, Lübnan Genelkurmay Başkanı General Joseph Avn’ın, hem bölgesel hem de uluslararası güçlerin desteğiyle büyük ihtimalle cumhurbaşkanı seçileceğine işaret ediyor. Özellikle ABD’nin desteği, bu olasılığı güçlendiren bir etken olarak öne çıkıyor.

Bazı analistlere göre, Lübnan’da Joseph Aoun’un cumhurbaşkanı seçilmesi, 2019’dan bu yana süren krizlerin ardından göreceli bir istikrar döneminin başlangıcını temsil ediyor. Ayrıca Aoun’un İsrail ve Hizbullah arasındaki ateşkesin uygulanmasındaki rolü, adaylığını güçlü bir şekilde destekleyen unsurlar arasında yer alıyor.

MECLİSİN DAHA ÖNCEKİ BAŞARISIZLIKLARI

Lübnan Parlamentosu, önceki Cumhurbaşkanı Michel Avn’ın görev süresinin Ekim 2022’de sona ermesinden bu yana 12 kez cumhurbaşkanı seçmek için toplandı, ancak bir sonuca varamadı. Bu süreçte Hizbullah, aday olarak desteklediği Süleyman Franciye’yi seçtirebilmek için direndi. Ancak Franciye, dün yaptığı açıklamayla adaylıktan çekilerek General Avn’a destek verdi.

Lübnan’ın çok dinli ve çok partili yapısı, cumhurbaşkanlığı seçimini karmaşık bir hale getiriyor. Ülkede herhangi bir parlamento çoğunluğu bulunmuyor ve cumhurbaşkanları genellikle siyasi uzlaşılarla belirleniyor. Avn’ın seçilebilmesi için anayasal değişiklik yapılması gerekiyor, çünkü mevcut anayasaya göre, görevdeki kamu görevlileri veya son iki yıl içinde emekli olmuş kişiler cumhurbaşkanı seçilemiyor.

Ayrıca, ilk turda seçilmek için adayın 128 üyeli parlamentoda üçte iki çoğunluk (86 oy) alması gerekiyor. İkinci tur yapılırsa, salt çoğunluk olan 65 oy yeterli oluyor.

JOSEPH AVN’IN DESTEKÇİLERİ

Joseph Avn’a destek vereceklerini açıklayan milletvekili gruplarının oy dağılımı şöyle:

• Lübnan Güçleri Partisi (19 oy)
• Lübnan Falanjist Partisi (4 oy)
• Demokratik Buluşma Bloğu (8 oy)
• Tajaddud Bloğu (3 oy)
• Değişim Güçleri (7 oy)
• Ermeni Milletvekilleri (2 vekil)
• Bağımsız Ulusal Blok (4 vekil)
• Ulusal Dengelenme Bloku (6 vekil)
• Ulusal Mutabakat Bloku (5 vekil)
• Değişim İttifakı (3 vekil)
• Yeni Lübnan Bloğu (6 vekil)
• Bağımsız Milletvekilleri (11 vekil)
• İstişareci Buluşma Bloğu (3 vekil)

Joseph Avn’ın destekçilerinin toplam oyu 81 olsa da, seçilmek için 86 oya ihtiyacı var.

DESTEK VERMEYEN GRUPLAR

Henüz General Avn’a destek açıklamayan önemli siyasi gruplar şunlar:

• Hizbullah (15 vekil)
• Emel Hareketi (15 vekil)
• Özgür Yurtsever Hareket (13 vekil)

DİPLOMATİK TEMASLAR

Bu hafta, ABD’li Amos Hochstein, Suudi Arabistanlı Yetkililer ve Fransız Jean-Yves Le Drian gibi uluslararası diplomatlar, Lübnan’da siyasi partilerle görüşmeler yaptı. Lübnan Başbakanı Necib Mikati de dün yaptığı açıklamada, “İlk kez, cumhurbaşkanlığı makamındaki boşluğun ardından bir heyecan hissediyorum. İnşallah yarın bir cumhurbaşkanımız olacak” dedi.

Yeni Cumhurbaşkanının karşılaşacağı zorluklar

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı ve kuracağı hükümeti, ülkenin güney ve doğusunda son savaş nedeniyle meydana gelen yıkımın onarılması, Güney Beyrut’taki mahallelerin yeniden inşası gibi büyük zorluklar bekliyor. Ayrıca, yeni liderin BM Güvenlik Konseyi’nin 2006 tarihli 1701 sayılı kararı doğrultusunda tüm silahlı grupların silahsızlandırılması sürecine devam etmesi gerekiyor.