Yusuf Dursun - Ufkumuzhaber

اَيَّاماً مَعْدُودَاتٍؕ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرٖيضاً اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَؕ وَعَلَى الَّذٖينَ يُطٖيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكٖينٍؕ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُؕ وَاَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ 

“İçinizden hasta veya yolcu olan, başka günlerden sayısınca tutar. Orucu tutmaya  güç yetirenler için bir yoksulun (günlük) yiyeceği kadar fidye yeterlidir. Bir iyiliği mecbur olmadan yapan için bu (yaptığı) iyidir. Elbette ki orucu tutmanız -bilirseniz- sizin için daha hayırlıdır.” 2/184

    İbadetler içinde sabırla ilişkisi yönünden en belirgin olanın oruç olduğu söylenebilir. Zira şafak ile mağrip arasında (ki bu mevsimlere, günlerin uzunluk ve kısalıklarına göre değişebilir bir zamana bağlı olarak gerçekleşmektedir) sabırla kendini yemek, içmek ve birtakım arzulardan sakındırmak/imsak etmektir.  İmsak, sözlükte kendini tutmak, engellemek, geri durmak gibi anlamlara gelmektedir. Bu da elbette ki sabırla gerçekleşebilecek bir durumdur. Oruçla, sabrın anlam ve önemi daha net ortaya çıkmaktadır. 

    Sabır, güç ile mümkündür. Yukarıda zikrettiğimiz ayette geçen “yutîqûne” ifadesi güç yetirmek anlamındadır. Zemahşeri bu ayeti kıraat farklılıklarına dayanarak birkaç şekilde yorumlamakta ise de son olarak “yutîqûne” ifadesinin güç yetirmek son kertesine kadar dayanmak anlamında olduğunu söyler. (El-Keşşaf 1. Cilt 443. Sahife Ekin Yay.) 

Ayette “hastalık ya da sefer nedeniyle oruç tutmaya güç yetiremeyenler” ifadesi geçmektedir ki burada vurgu yine “güç’’ ile ilgilidir. Sabrın temel dayanağı güçtür, güçlü olmaktır. Hz. Bilal’in kızgın kumlar üzerinde göğsüne konan kayaya, o kayanın ezici ağırlığına rağmen La İlahe İllallah Kelime-i Tevhid’ini azgın ekâbirlerin yüzüne haykırması, kalbine ve ruhuna yerleştirdiği iman gücü sayesindedir. Bedir’de sayıları müşriklerin üçte biri kadar olan Müslümanların ellerindeki yetersiz teçhizata rağmen Müşriklere meydan okuması da yine kalplerindeki sarsılmaz iman gücüne dayanıyordu. Zira bu inanç insanda müthiş bir özgüven oluşturmaktadır. Yahya Sinvar’ın son nefesine kadar Zalim ve ceberut İsrail askerlerine karşı gösterdiği o muhteşem direnişin temelinde de bu güç vardı. 

Tuttuğumuz oruç bizde bu gücü bu sabırlı direniş bilincini ve inancını oluşturuyorsa yani biz orucu tuttuğumuz gibi oruç da bizi gevşemeye, savrulmaya, miskinleşmeye, yersiz korkulara, haramlara, etik olmayan davranışlara  karşı tutuyorsa işte o zaman elhamdülillah ben oruçluyum diyebiliriz. 

Konuyu bir ayet meali ile sonlandıralım.

“Müslüman erkekler, Müslüman kadınlar; mümin erkekler, mümin kadınlar; ibadet ve itaat eden erkekler, ibadet ve itaat eden kadınlar; özü sözü doğru erkekler, özü sözü doğru kadınlar; sabreden erkekler, sabreden kadınlar; gönlünü ibadete vermiş erkekler, gönlünü ibadete vermiş kadınlar; (Allah için) yardım yapan erkekler, yardım yapan kadınlar; oruç tutan erkekler, oruç tutan kadınlar; iffetlerini koruyan erkekler, iffetlerini koruyan kadınlar; Allah’ı çokça anan erkekler, çokça anan kadınlar; işte bunlar için Allah büyük bir ödül hazırlamıştır.” (33/35)