Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Türkiye'de başlayan yeni süreç ile ilgili, “Biz Türkiye'nin iç işlerine karışmıyoruz. Bizim rolümüz yardımcı olmak. Sayın Öcalan sorunun çözümü için bir yol haritası sunacak. Yakın zamanda bir çağrısı olacak" dedi. Barzani ayrcıa PKK ve tüm tarafların Öcalan’ın çağrısına uymalarını temenni ettiklerini de söyledi.
Rûdaw Araştırma Merkezi tarafından bu yıl "Ortadoğu'nun Geleceğinde Belirsizlikler" temasıyla düzenlenen 3’üncü Erbil Forumu başladı.
Forum kapsamında “Belirsizlik çağında Kürdistan Bölgesi’nin vizyonu – Bölgesel uzlaşı ve ayrışmaların Kürdistan’a etkisi” başlıklı panele konuk olan Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Rûdaw Araştırma Merkezi Direktörü Ziryan Rojhilatî’nin sorularını yanıtladı.
“KDP ve KYB etkili bir hükümet kurulmalı, Kürdistan halkına umut vermeli”
Neçirvan Barzani, Kürdistan Parlamentosu seçimlerinin ardından Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasında yeni hükümeti kurma çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Barzani, "Şu anda KYB ve KDP Erbil’de görüşmeler yapıyor. Etkili bir hükümet kurulmalı ve Kürdistan halkına umut vermelidir. KYB ve KDP diğer taraflarla da görüşmeler yaptı ancak henüz bir sonuca varılmadı. Hükümetin birlikte kurulması gerekiyor” dedi.
"Kürdistan Bölgesi memurlarının maaşları anayasaya göre temin edilmeli"
Kürdistan Bölgesi’ndeki memurların maaşları ilgili soruya yanıt veren Barzani,, “Federal Mahkeme'nin kararı nettir. Mahkeme, maaşların Bağdat ile yaşanan diğer sorunlardan ayrı tutulması gerektiğini belirtiyor" şeklinde konuştu.
Parlamento Başkanı, Federal Mahkeme Başkanı ve Irak Başbakanı ile yaptığı görüşmeye değinen Barzani, Erbil ile Bağdat ilişkilerinde maaş konusunun tek mesele olmaması gerektiğini belirtti.
Barzani, "Biz Irak’ın bir parçasıyız. Bazı alanlarda biz onlara yardım ediyoruz, bazı alanlarda ise onlar bize destek oluyor. 140. madde, Peşmerge meselesi ve diğer konular da var. Tüm bunları sadece maaş meselesine indirgemek doğru değil. Maaşlar Kürdistan Bölgesi memurlarının hakkıdır ve bu hak anayasaya göre temin edilmeli" diye konuştu.
Kürdistan Bölgesi memurlarının maaşlarını anayasaya uygun olarak garanti altına alması gerektiğini vurgulayan Barzani, "Bizim tüm çabamız, maaş konusunun basit bir haber başlığı olmaktan çıkıp kalıcı bir çözüme kavuşmasıdır" dedi.
“Irak’ta federalizmin ismi var ancak sistem olarak uygulanmıyor”
Başkan Neçirvan Barzani, Irak’taki federal sistemin sadece kâğıt üzerinde olduğunu, ancak uygulamada büyük ölçüde merkeziyetçi bir yapı bulunduğunu belirtti.
Barzani, "Biz federal bir sisteme sahip olduğumuzu söylüyoruz, ancak Irak’ta olan biten her şey federalizme uymuyor. Sistem son derece merkeziyetçi bir yapıya sahip" dedi.
Bağdat ve Erbil arasındaki temel sorunun bundan kaynaklandığını vurgulayan Barzani, "Bağdat, Erbil'e bir federal sistemin parçası gibi bakmıyor. Bağdat’ın tavırlarını aşırı merkeziyetçi buluyoruz ve bu dünyadaki hiçbir federal sistemde görülmeyen bir durumdur" ifadelerini kullandı.
Neçirvan Barzani, Bağdat yönetimiyle diyalog içinde olmanın önemine dikkat çekerek, "Bağdat’a her gittiğimde ortaklarımızla bu konuları tartışıyoruz. Gelin, federal sistemin doğru bir tanımını yapalım. Eğer bu sorunu çözersek, Irak’ın siyasi istikrarı açısından da önemli bir adım atmış oluruz" dedi.
Barzani, "Bugünkü karmaşa yetki meselesinden kaynaklanıyor. Kimin hangi yetkiye sahip olduğu netleşmeli. Irak hükümeti bazı konularda fazla merkeziyetçi davranıyor, bazı durumlarda ise federal sistemin gerektirdiğinden daha ileri adımlar atılıyor. Bu yetki karmaşasının çözülmesi, maaş krizleri gibi sorunları da ortadan kaldıracaktır" diye konuştu.
Irak yargı makamlarıyla da bu konuları görüştüklerini belirten Barzani, "Bağdat’ta bazı kesimler, ‘Onlarla oturup konuşmamalıyız’ diyordu. Ancak ben görüştüğümde daha farklı bir bakış açısı gördüm. Irak Federal Mahkemesi Başkanı’nı davet ettim ve ona ‘Neden toplantılarınızdan birini Erbil’de yapmıyorsunuz?’ diye sordum. Erbil Irak’ın bir parçasıdır, biz de bu ülkenin bir parçasıyız. Gelin, bize federalizmin tanımını yapın" ifadelerini kullandı.
Barzani, Irak’taki temel sorunun federal sistemin uygulanmamasından kaynaklandığını vurgulayarak, "Eğer bu sorun çözülürse, sürekli olarak ‘para gönderildi mi, maaşlar ödendi mi?’ tartışmaları yaşanmaz. Sorunun kaynağı sistemin kendisidir. Irak’ta federal sistemin adı var ama içeriği ve uygulaması yok" dedi.
“Türkiye’nin, Kürdistan petrolünü ihraç etme konusunda bir sorunu yok”
“Geçtiğimiz günlerde Bağdat’taydınız ve Başbakan Sudani ile Kürdistan Bölgesi petrolünün ihracatı hakkında konuştunuz. Peki, Kürdistan Bölgesi petrolünün ihracatı için her şey hazır mı? Türkiye üzerinden ihracat yeniden başlayacak mı?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“Bu konuda Türkiye sürekli olarak ihracata hazır olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin, Kürdistan Bölgesi'nin petrolünü ihraç edilesi ile ilgili bir sorunu yok. Belki de bu petrol meselesi en önemli konudur. Ben bunu defalarca vurguladım: Bize göre petrol tamamen ticari bir metadır. Biz petrolü siyasi bir mesele olarak görmüyoruz, bizim için bu ticari bir emtiadır. Ancak Irak hükümeti ve özellikle de Parlamento şu ana kadar bu konuda bir adım atmadı. Bu süreçte Irak 19-20 milyar dolar zarar etti. Bu, Irak için çok büyük bir kayıptır.
Başbakan ile yaptığımız görüşmede, kendisi de bu konunun bir an önce çözülmesi gerektiğini vurguladı. Bugün burada bulunan Parlamento Başkanı da bu konuda ısrarcı bir tutum sergiledi ve ilgili kanunun derhal yürürlüğe girmesi gerektiğini belirtti. Şu anda teknik bazı hususlar üzerinde çalışmalar sürüyor. Teknik açıdan bazı detaylar kaldı. Türkiye hazır, Irak da hazır. Ancak şirketlerin ödemelerinin nasıl yapılacağı, hangi yöntemle gerçekleştirileceği gibi teknik meseleler var. Prensip olarak karar verilmiş durumda ve inşallah çok yakında Kürdistan Bölgesi petrolü yeniden Ceyhan Limanı’na ve dış piyasalara ihraç edilecek.”
Petrol konusunda ABD ve Rusya’nın da rolü oldu
Başkan Neçirvan Barzani, su süreçte ABD’nin ve Rusya’nın da rol aldığına dikkati çekerek, “ABD, bu meselenin hızla çözüme kavuşturulması için aktif çaba sarf etti. Çünkü bu sürece dâhil olan bazı şirketler Amerikalı ve elbette Amerika, bu işin çözülmesi için büyük çaba gösterdi., Rusya da bu sürece dahil oldu çünkü Kürdistan Bölgesi'nde yalnızca Amerikan şirketleri değil, Rus şirketleri de faaliyet gösteriyor. Ancak ABD, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nin ana ortağı olarak sürece daha fazla müdahil oldu. Washington, Bağdat, Erbil ve Ankara’ya baskı yaparak bu meselenin bir an önce çözülmesi gerektiğini vurguladı” ifadelerini kullandı.
“Kalkınma Yolu Projesi Kürdistan’ın de faydalanacağı bir şekilde yapılmalı”
Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin Kalkınma Yolu Projesi'ne ilişkin açıklamalarına değinen Barzani, projenin Irak'ın ekonomik ve siyasi istikrarı için büyük bir fırsat sunduğunu, ancak projeye dahil edilme konusunda endişeleri olduğunu belirtti.
Barzani, "Bu projenin tasarımı, Kürdistan Bölgesi'nin de faydalanacağı bir şekilde yapılmalı. Eğer tasarım, Kürdistan Bölgesi'nin kazanım elde etmemesi için yapılırsa, desteklemeyeceğiz" dedi.
Projenin bütün Irak'ı kapsayacak şekilde tasarlanması gerektiğini vurgulayan Barzani, "Bu projeler ülkeyi birleştirmeli, ayrılık yaratmamalı. Irak'taki tüm bölgelerin bu projeden eşit faydalanması önemlidir" ifadelerini kullandı.
Kalkınma Yolu'nun Irak-Türkiye bağlantısına değinen Barzani, "Türkiye bu projeyi gerçekleştirmeye hazır. Hangi rotanın izleneceği konusundaki tutumu açık: 'Bu sizin iç meseleniz, siz karar vereceksiniz' diyorlar" dedi.
Barzani, Bağdat'ın bu projeye, Irak'ın tümünü kucaklayacak ve aidiyet duygusunu güçlendirecek bir bakış açısıyla yaklaşmasını umduklarını dile getirdi.
Rudaw