Irak Başbakanı Sudani, Kürdistan Bölgesi’nden petrol sevkiyatının askıya alınmasının Irak’a zarar verdiğini kaydederek, “Petrol sevkiyatı durduğu için Türkiye’ye günlük tazminat ödemek zorundayız” dedi.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani dün Irak Parlamentosunda gerçekleştirilen oturuma başkanlık ederek bütçe kanununda yapılan değişiklik ve Kürdistan’dan petrol ihracatına ilişkin konular hakkında konuştu.
Sudani, parlamento tarafından onaylanan 2023, 2024 ve 2025 yıllarına ait bütçe yasasının düzenlenmesi ve petrol konusunda yaşanan sorunlarla ilgili birçok maddede çözüm yolları sunduklarını kaydetti.
“Kararın ardından Kürdistan’dan petrol ihracatı durdu”
“Paris Mahkemesi'nin Türkiye'ye karşı Irak'ın lehine verdiği kararın ardından, petrolün Irak boru hattı üzerinden Türkiye’deki Ceyhan Limanı’na sevkiyatı durdu” diyen Sudani, “Federal bütçe yasasında, Kürdistan Bölgesi'nden üretilen ve nakledilen petrolün maliyetinin hesaplanması konusunda bir mekanizma kurulmuştur ki bu petrol Federal Petrol Bakanlığı'na devredilmeli ve yanlızca petrol pazarlama şirketi SOMO aracılığıyla ihraç edilebilir” dedi.
Sudani, 12’inci maddenin ikinci fıkrası şu ifadelerin yer aldığını hatırlattı:
“Federal Maliye Bakanlığı, bu maddede belirtilen "A" ve "B" bölümlerine göre üretilen ve Federal Petrol Bakanlığı'na aktarılan petrol miktarlarına dayalı olarak ilgili petrol gelirlerini Kürdistan Bölgesi Hükümetine aktarır. Üretim ve nakliye maliyeti, daha önce teslim edilen varil sayısı olan Federal Petrol Bakanlığı'ndaki petrolün üretim ve nakliye maliyetine eşit olacak şekilde hesaplanmalıdır.”
“Kürdistan’da üretim günlük yaklaşık 270 bin varile ulaşmıştır”
Sudani, her petrol varili için üretim ve nakliye masrafının 6 dolar olarak belirlendiğini hatırlatarak, “Bu da Federal Petrol Bakanlığı'nın hesaplamalarına dayanmaktadır. Bütçe yasasının çıkarılmasından sonra, bu düzenlemeler doğrudan 6 dolar olarak hesaplanmıştır. Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve Kürdistan Bölgesi'nde faaliyet gösteren petrol şirketleri bu düzenlemeleri reddetmiştir, çünkü onlar petrol üretim maliyetlerini her varil için yaklaşık 26 dolar olarak hesaplamıştır. Tüm bu süreç boyunca petrol sevkiyat süreci durmuştur, ancak son döneme kadar da üretim devam etmiştir. Bu üretim günlük yaklaşık 270 bin varile ulaşmıştır” dedi.
“(İran’a kaçak petrol sevkiyatı) Bu devlete saygısızlıktır”
Başbakan Sudani, iç ihtiyaçlar için kullanılan ve Kürdistan Bölgesi’ndeki rafinerilere dağıtılan petrolün dışında gülük 50 bin varilin yurt dışına ve özellikle de İran’a kaçırıldığını söyledi.
Sudani, “Bu durum, devlete saygısızlık noktasına gelmiş ve uluslararası yaptırımlarla karşı karşıya kalınmıştır, çünkü petrolün çoğu komşu İran üzerinden satılmaktadır. Ofisimden, Dışişleri Bakanlığı'na yazı yazılmış ve Dışişleri Bakanlığı da İranlı tarafla iletişime geçmiştir, çünkü bu maddenin İran'a geçişi, egemenlik haklarının ihlali olarak görülmektedir ve bu işlem yalnızca SOMO şirketi aracılığıyla yapılmalıdır” diye konuştu.
“Kürdistan’dan petrol sevkiyatının askıya alınması bize zarar verdi”
“Kürdistan Bölgesi’nden petrol sevkiyatının askıya alınması bize zarar verdi” diyen Sudani, “Petrolden elde edilen gelirlerin federal bütçe kanununa dahil edilmesi gerekiyordu ki, Federal Yüksek Mahkeme’nin kararı uyarınca biz de çalışanların maaşlarını bu şekilde ödemeye başlayabilelim” ifadelerini kullandı.
Türkiye ile yapılan petrol boru hattı anlaşması uyarınca sevkiyatın durduğu müddet boyunca da Türk tarafına tazminat ödenmesi mecburiyetinin bulunduğunu anımsatan Sudani, şu ifadeleri kullandı:
“Bir diğer zarar ise Kerkük’ün gelirlerinedir. Bu zarar günlük yaklaşık 100 bin varil Kerkük petrolünün Türkiye'nin boru hattı aracılığıyla uluslararası pazarlara gönderilmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, OPEC ve OPEC Plus’a tabi olmamız nedeniyle üretimimizi azaltmak zorunda kaldık. Bu üretim Irak adına hesaplanır ve bir kotası vardır. Bu durum bizim diğer üye ülkelerle sorun yaşamamıza neden oldu. Bir diğer zarar ise, günlük olarak Türkiye tarafına cezai ödeme yapmamız gerektiği gerçeğidir. Petrolü durdurduğumuz süre boyunca Türkiye’nin şikayette bulunması normaldir, çünkü bu konuda anlaşma var ve boru hattından yapılacak minimum ihracat miktarı belirlenmiştir. Dolayısıyla petrol ihracatı ne kadar süreyle durdurulursa bu bizim tercihimiz olarak Irak’ın hesabına yazar.
Bu sebeplerden dolayı, federal hükümet, Kürdistan Bölgesi hükümeti ile işbirliği yaparak, C/İkinci/12. Maddesi'nde belirtilen petrol ve petrol sevkiyatının düzenlenmesi projesini hazırlama konusunda çalışmalar yapmıştır. Bu projede, Kürdistan Bölgesi'ndeki her petrol yatağındaki fiyatların uluslararası danışmanlar tarafından belirlenmesi öngörülmüştür. Bu toplantıda, bütçe yasasının nasıl uygulanacağına dair çözüm yolları ele alınmıştır. Bu, özellikle federal hükümet ile Kürdistan Bölgesi hükümeti arasındaki ilişkilerde büyük bir etki yaratmış ve toplum üzerindeki etkisini göstermiştir. Bu sorunların çözümü için uygun bir yol bulunmalı, anayasa ve yasa çerçevesinde bir düzenleme yapılmalıdır.”